Samstag, 19. Dezember 2015

Agrablan feriadon! (Daŭrigo)

Turistoj kompreneble ŝatas demandi pri la vojo. Nun do oni imagu al si malgrandan insulon en la granda Norda Maro. Malgranda, agrabla kaj ĉirkaŭita de akvo. Tiu akvo ne simple ĉirkaŭas la insulon, ne, ĝi onde surverŝiĝas sur la strandon. Tute egale, kie oni troviĝas, oni povas aŭdi la maron — se estas alta tajdo, ni rememoras — kaj la distanco al la strando estas nur kelkaj paŝoj. 

Do la turisto finas sian aĉetadon en ĉiovendejo kaj ĉe la kaso demandas la kasistinon, kiu laŭ lia opinio devas samtempe kaj sen ekstra pago plenumi la taskon de ĉiĉerono: »Kien mi devas iri por atingi la strandon?« 

Kion ŝi respondu? Kion ŝi respondu sen rikani? 

La homo urbana kutimiĝis, ke li devas konkeri longegajn stratojn per aŭtomobilo kaj ne povas imagi al si, ke io troviĝas en piedira distanco. La bonkora kaj kompatema insula kasistino fingromontras al la pordego de la vendejo kaj klarigas: »Tien.«

Plia problemo estas la tempo. La turisto volonte kuŝas dum horoj sur la strando en la suno, tute kviete sidas en kafejo kaj trinkadas unu kapuĉinon post la alia, aŭ ravite rigardas la frisajn domojn sur la transa stratflanko. Ĉi tiuj aktivaĵoj okazas laŭ fiksita horaro, kiu neniel kaj nenial rajtas ŝanĝiĝi. Ĉia malfruiĝo estas malpermesita. Se ekzemple dum la matena aĉeto de bulkoj okazas prokrastoj, tiam oni elŝutas amasojn da adrenalino. Jam la vido al vico de pli ol kvin atendantoj kaŭzas ŝvitadon. Se avino pagas per etvaloraj moneroj, tiam oni skrapetas la plankon per la piedoj. 

La patrino kun du infanoj kaŭzas katastrofon. Ŝi ne povas decidi, kion ŝi bezonas. Ĉu du bulkojn el sekala faruno kaj unu kun surmetitaj grajnoj, aŭ ĉu tri sekal-farunajn? Tion la atendanta turisto ne povas elteni. Li diras nenion, sed la vizaĝo ruĝiĝas. La patrino estas punata per koleraj rigardoj, kiam ŝi post laŭsente tri horoj eliras el la bakejo kun tri bulkoj kun grajnoj. Pro tiu virino pasis altvalora feriada tempo tute sensence. Tia impertinenteco!

Je la sama tago tiu turisto kaŭzas obstrukcon ĉe la kaso en la ĉiovendejo, ĉar li forgesis la personan identigan nombron de sia bankokarto. (350+ vortoj)

Kunmetaĵoj
  • aĉet·ad·o
  • aktiv·aĵ·o
  • alt·valor·a
  • atend·ant·a
  • atend·ant·o
  • av·in·o
  • bak·ej·o
  • bank·o·kart·o
  • bon·kor·a
  • ĉio·vend·ej·o
  • ĉirkaŭ·it·a
  • el·ir·i
  • el·ŝut·i
  • el·ten·i
  • et·valor·a
  • feri·ad·a tempo
  • fiks·i·ta
  • fingr·o·montr·i
  • hor·ar·o
  • ident·ig·a
  • impertinent·ec·o
  • kaf·ej·o
  • kas·ist·in·o
  • klar·ig·i
  • kompat·em·a
  • kompren·ebl·e
  • kutim·iĝ·i
  • laŭ·sent·e
  • long·eg·a
  • mal·fru·iĝ·o
  • mal·grand·a
  • mal·permes·it·a
  • mon·er·o
  • patr·in·o
  • pied·ir·a
  • plen·um·i
  • pord·eg·o
  • pun·at·a
  • rav·it·e
  • re·memor·i
  • ruĝ·iĝ·i
  • sam·temp·e
  • sen·senc·e
  • skrap·et·i
  • strat·flank·o
  • sur·met·it·a
  • sur·verŝ·iĝ·i
  • ŝanĝ·iĝ·i
  • ŝvit·ad·o
  • trink·ad·i
  • trov·iĝ·i
  • vend·ej·o

Samstag, 12. Dezember 2015

La naiva kamparano

Kamparano vendis porkon en la urbo kaj ricevis sep talerojn por ĝi. Sur la hejmenvojo li iris preter lageto kaj sidiĝis sur unu el la ŝtonoj, kiuj kuŝis ĉe la akvejo, por denove nombri sian monon. Do li eknombris laŭte kaj jes, estis sep taleroj.

Dum li nombris, la ranoj en la lageto plurfoje vokis: »Ok, ok!«

La kamparano rilatis la vokon de la ranoj al si kaj tial opiniis, ke devas esti ok taleroj. Li denove komencis la nombradon. Sed kiom ajn ofte li nombris, estis ĉiam nur sep taleroj. Tamen la ranoj insiste vokis: »Ok, ok!«

Tio fine ĉagrenis la kamparanon, kaj li ĵetis la sep talerojn en la lageton kaj diris: »Nu, se vi scias la sumon pli bone ol mi, vi mem nombru!«

Post tio li atendis kelkan tempon, ke la ranoj redonu al li la monon. Sed ĝi restis en la lageto, kaj li devis reiri hejmen sen siaj taleroj. (Germana popola legendo - 160+ vortoj)

Kunmetaĵoj:
  • akv·ej·o (loko, kie estas akvo)
  • de·nov·e (fari ion je plia fojo, de nova komenco)
  • ek·nombr·i (komenci nombri ion)
  • hejm·e·n·voj·o (iri sur la vojo al la hejmo)
  • kamp·ar·an·o (persono, kiu laboras sur siaj kampoj = sur sia kamparo)
  • lag·et·o (malgranda lago)
  • nombr·ad·o (la ago nombri)
  • plur·foj·e (fari ion je pluraj fojoj)
  • re·don·i (doni ion, kion oni antaŭe ricevis de tiu)
  • re·ir·i (iri al la loko, de kie oni venis)
  • sid·iĝ·i (komence sidi, ek·sidi)

Samstag, 5. Dezember 2015

Agrablan feriadon!

Ĉi tie, sur malgranda insulo en la Norda Maro ĉe la pinto de Germanio, jaron post jaro okazas interesa spektaklo. Precize kun la unuaj sunradioj aperas strangaj kreitaĵoj — tiel nomitaj turistoj. Tiuj homoj, ŝajnigantaj sendanĝerecon kaj senkulpecon, sekvas perfidan planon: la malrapidan elturmentadon de la insulanoj per malica konduto. Ne estas konate, ĉu tiu celo estas konscia aŭ nekonscia. Konate tamen estas, ke ili ĉiujare atingas tiun celon.

Longajn kaj penigajn vojaĝojn la turistoj entreprenas por ripozi kaj por resaniĝi post penigaj laboro kaj ĉiutageco. La paca insulo ofertas ĝuste tion. Sablan strandon, sunon, naturon, kafejojn kaj kompreneble maron. Ho, ĉu maron?

Nu jes, ĉiuj turistoj alvenas per pramo. Sed je la sekva mateno la rigardo el la fenestro de la feriada loĝejo kreas gravan demandon: Kial ni devis iri per pramo? Jen ekstere estas nuraj koto kaj ŝlimo! Eĉ ne iometa postsigno de maro. La insulanoj klarigas la efikon de alta kaj malalta tajdoj. Miro de la turistoj. Ĉu vere la akvo simple malaperas? Kiom ofte tio okazas? Ĉu ĉiun semajnon?

Plua miro pro la respondo. Dum ses horoj estas fluso, la akvo alfluas kaj kreas altan tajdon. Dum la postaj ses horoj estas malfloso, kaj — ho vere — estiĝas malalta tajdo. Tiaj sciencaj klarigoj estas bona komenco de la feriado, ĉu ne? Oni povus nomi tion kleriga vojaĝo … (220+ vortoj)

Kunmetaĵoj
  • al·flu·i
  • al·ven·i
  • ĉiu·jar·e
  • ĉiu·tag·ec·o
  • el·turment·ad·o
  • est·iĝ·i
  • feri·ad·a loĝ·ej·o
  • feri·ad·o
  • insul·an·o
  • iom·et·a
  • kaf·ej·o
  • klar·ig·o
  • kompren·ebl·e
  • kon·at·e
  • kre·it·aĵ·o
  • mal·alt·a
  • mal·aper·i
  • mal·flos·o
  • mal·grand·a
  • mal·rapid·a
  • nom·it·a
  • pen·ig·a
  • post·sign·o
  • re·san·iĝ·i
  • sen·danĝer·ec·o
  • sen·kulp·ec·o
  • sun·radi·o
  • ŝajn·ig·ant·a

Sonntag, 18. Oktober 2015

Cikonioj de la insulo Föhr

Nia amiko Rainer Haupt el Hamburg verkis ĉi tiun artikolon:

La nordfrislanda insulo Föhr en la Norda maro nomiĝas ankaŭ Frisa Karibio pro la milda insulklimato kaj daŭra sunbrilado tra la tuta jaro. Ne nur homoj ŝatas la insulon pro feriado, loĝado kaj agrikulturo, sed ankaŭ diversaj birdoj.

Duono de la tuta insulo konsistas el fekunda marsko, do multaj herbejoj. La alia duono estas hesto kun seka, malfekunda grundo kaj erikejoj. La insulo allogas migrajn birdojn al ripozado dum la flugo al diversaj regionoj. Grizaj kaj sovaĝaj anseroj ripozas kaj fortigas sin pere de herbtigoj de la herbejoj, kiam ili flugas respektive printempe en nordajn kaj aŭtune en sudajn regionojn.

Cikonioj vizitas la insulon printempe en mezo de marto kaj restas ĝis fino de aŭgusto. Ili kovas ĉi tie kaj trovas sufiĉe da manĝaĵoj en la herbejoj, inter alia ranojn, musojn kaj diversajn bestetojn el la vadomaro.

En la sesdekaj jaroj de la pasinta jarcento kelkaj kamparanoj kultivis la marskon, uzante intensan agrikulturon. Sekve la vivofundamento de la birdoj malkreskis. Iniciato de insulanoj ekkonis la problemon kaj fondis societon Elmeere en la jaro 1993 por savo de la naturo. Ili kolektis monon por aĉetado de agrikulture uzitaj kampoj kaj renaturigis ilin. Dudek jarojn poste la projekto estis fruktodona, kaj la cikonioj revenis sur la insulon. Nuntempe ĉi tie vivas tridek birdoj.

La iniciatinto de Elmeere, sinjoro Dieter Risse, posedas ĝardenon apud sia domo kaj flegas ĉi tie maljunajn kaj malsanajn bestojn, inter aliaj kuniklojn, anasojn, anserojn kaj cikoniojn. Fakte ili nun daŭrigas sian vivon en pensiono. Aliaj cikonioj ekkonis la agrablecon kaj same fariĝis pensionanoj, do ili ne plu estas migraj birdoj. Vespere ili tranoktas en la ĝardeno, matene kelkaj el ili flugas al herbejo aŭ al la vadomaro por manĝi specialaĵojn.

Iutage je la sesa horo okazis unika spektaklo. Mi observis grupon de dek cikonioj alfluganta al la ĝardeno, kaj unu post la alia alteriĝis en ĝi. Ŝajnas, ke ili faris komunan ekskurson. 

La domo de s-ro Risse estas pensiono ankaŭ por turistoj. Nokte mi aŭskultis la blekadon de la cikonioj. Unu el ili klakis per la beko, kaj tuj la tuta grupo respondis, kvazaŭ ili interkomunikadus, ĝis la nombrado rezultigas, ke la tuta grupo troviĝas en la ĝardeno. Matene la spektaklo denove okazis kaj indikis al mi, ke estas tempo por matenmanĝo. Kia bela perklakada vekilo, ĉu ne?

Miriga evento okazis je iu posttagmezo en la vadomaro. Flugante cikonio venis laŭ la marbordo de la urbeto Wyk (la ĉefa urbo de la insulo Föhr), rondflugis ĉirkaŭ definita ejo en la aero kaj alteriĝis sur la promenejo Sandwall. Mi nomis ĝin Adebar, ĉar ĝi amuziĝis kune kun la homoj, sin movis dance kaj pozis por fotado.

Alia bonega observejo estas cikonia nesto fiksita sur longa ligna stango en la Parko de la muelilo. En ĝi troviĝas fontano, ĉirkaŭ ĝi benkoj inter florvicoj, kaj malantaŭ heĝo ni trovas lageton kaj ĝardeneton de diversaj medicinaj herboj, ekzemple diversaj mento-specioj. 

Finfine la amataj insulcikonioj ja estas neforgeseblaj.

La rajtojn de ĉiuj bildoj havas s-ro Haupt. Mi dankas lin pri la disponigo de la fotoj.

Samstag, 4. April 2015

Apusoj vizitas nian urbon ĉiujare

Rainer Haupt el Hamburg verkis ĉi tiun  kontribuaĵon:

La konata proverbo diras, ke unu hirundo sur ĉielo ne alportas la someron, sed grupo da ili anoncas ĝin eble jes, kiam la birdoj kovas sube de tegmentoj de la kamparanaj domaroj. Tie ili konstruas nestojn al la muro aŭ uzas malnovajn el la pasinta jaro.

Krome alia specio de migrantaj birdoj anoncas someron samtempe al la urbanoj. Ĉiam komence de majo venas en nian urbon apusoj kaj restas ĝis fino de aŭgusto. La birdoj elektas altajn domojn en la urbo situante apud kanaloj kaj aleoj, ĉar tie insektoj allogas la birdojn kaj, flugante solaj tra la ĉirkaŭaĵo, ili kaptas senpene insektojn aŭ per alia strategio ĉasas per forta kriado. Tiam la apusoj formas grupojn kaj samtempe flugas per alta rapideco supre de akvosurfaco. Tie ili mem ĝuas la nutraĵojn aŭ donas ĝin al siaj idoj. La rigardo estas impona spektaklo.

Ekde jardekoj mi observas apusojn el mia loĝejo kaj konstatis, ke ĉiujare alvenas proksimume kvindek birdoj ĉiam en la unua semajno de majo kaj restas ĝis mezo de aŭgusto. Unu paro el ili ĉiam okupas la saman lokon de fendo inter defluilo kaj tegmento. Do, ŝajnas, ke ili estas ĉiam la samaj birdoj aŭ ties idoj. Certe la birdoj transdonas sian scion rilate al la ŝatata vivloko al siaj idoj ekde generacioj.

Iun somertagon mi aŭdis strangan sonon sub la tegmento. Kaŭzo estis flugprovoj de apusido. La ido uzis truon en la fendo al la subtegmentejo, kiun ĝi trairis. Ĝi estis nutrita, sed ne povis iri reen pro forta surkreskaĵo kaj estiĝis malibera. Bonŝance la subtegmenta pordo estis malfermita, kaj mi ekkaptis la bonŝancon. Mi prenis la apusidon permane, transportis ĝin tra mia loĝĉambro al la balkono, kaj liberigis ĝin. Tie la patrino atendis, kaj ili tuj flugis for.

Samstag, 17. Januar 2015

Scrivener - La skribisto

Scrivener (angle: skribisto) estas teksto-prilabora programo desegnita por aŭtoroj. La uzanto organizas per ĝi dokumentojn, ideojn, konceptojn, rezultojn de serĉado kaj esplorado, eĉ tutajn dokumentojn por facila aliro kaj referencado. Enmetitaj dokumentoj estas tekstoj, bildoj, retpaĝoj, PDF-, aŭd- kaj vide-dosieroj kaj tiel plu. Post la verkado la uzanto havas la eblecon eksporti la tekston al kutim-norma tekstoprogramo por plia aranĝado.

Sur korktabulo oni vidas tekstopartojn (scenojn aŭ tutajn ĉapitrojn), kiujn oni rearanĝas per ŝovado kaj demeto de dosieroj helpe de virtualaj indikiloj.

Korktabulo:



Pliaj organiziloj kaj helpiloj estas virtuala ringoaktujo (binder), arboforma resumo (outline), fenestrodivida kaj tutekrana reĝimoj. Antaŭ gravaj ŝanĝoj oni povas fari tujŝuton (snapshot), do savas kopion de la dokumento. En kazo de fuŝa ŝanĝo oni rerulas la projekton, ŝargante la tujŝuton kaj tiel malfarante ĉiujn ŝanĝojn.

Pro la amplekso de interfacoj al aliaj programoj, ĝi sin lokas ne nur kiel tekstoprilaborilo, sed ankaŭ kiel literatura projekt-mastrumilo.

Kvankam ĝi estas ankaŭ tekstoprilaborilo, oni ne povas kompari ĝi tiurilate kun la grandaj konkurantoj (Word, Textmaker kaj aliaj). Tio ne estas manko. Scrivener celas ĉefe aŭtorojn kaj verkantojn, krome blogantojn, studentojn kaj scienc-nivele laborantajn specialistojn kunmeti tekstojn, sed ĝi ne estas anstataŭilo por kalkulfolia aŭ prezentada programoj. Ĝia celo estas la presita aŭ elektronika libro.

Verki scenon:


Scrivener estas treege ampleksa kaj povuma kaj uzas kelkloke sian propran faklingvon, en kiun eniras esprimoj de komputiloj, verkado kaj rakontoteorio. Cetere ankaŭ la germana traduko de la hom-interfaco (GUI) ne estas tute unueca kaj komprenebla. Mi tial uzas la anglajn menuojn, ne devante "transkompreni" fakvortojn de la angla helpoteksto (ne ekzistas germanlingva) al la germanaj menueroj.

Kompreneble oni povas vivi kaj verki sen Scrivener. Ĉu vi verkas serion da rakontoj kaj ne scias, ĉu tiu fripono, kiun vi aludas ĉiam per familia nomo, iam estas menciita per persona nomo? Bone, faru tabelon per kalkulfolia programo, kaj tenu tie ĉiujn rolantojn de la rakontoj. Aŭ vi kreas slipon en Evernote por ĉiu persono. Aŭ plej simple aldonu plian personon per donita ŝablono en Scrivener.

Aŭtoroj, la ĉefaj uzantoj de la programo, kolektas en unusola loko sia(j)n verko(j)n, notojn, rezultojn de (interreta) serĉado kaj esplorado, skizojn pri rolantaj aŭ rolontaj personoj. Retpaĝojn oni ne memoras per neniam retrovotaj legosignoj, sed oni kaptas ilin en Scrivener-on. Oni ne plu devas administri kvin retpaĝojn, kvar dosierujojn, plurajn Word-dokumentojn kaj ie savitajn bildojn, sed havas ilin en unu laborspaco.

Uzante fenestrodividan reĝimon, oni vidas en unu fenestro la verkatan tekston, en alia duan tekston, priskribon de persono aŭ la arbon de ĉapitroj. El tio rezultas tempoŝparo. La finitan verkon oni eksportas en HTML-, PDF-, RTF- aŭ alian dosieron aŭ en formo de elektronika libro. Mankas sole tempoakso.

Tabela prezentaĵo:


Scrivener estas elŝutebla ĉe https://www.literatureandlatte.com/

La prezo estas 40 usonaj dolaroj aŭ ĉ. 38 eŭroj. Vi provas elprovi ĝin dum 30 nesinsekvaj tagoj. Laŭ la permesilo vi rajtas instali la programon sur 5 komputiloj de via mastrumaĵo.

Ekzistas diversaj alternativoj. Iuj programoj funkcias en interreto, aliaj en komputilo, tiuj estas ekzemple yWriter, Liquid Story Binder kaj jutoh.