Samstag, 7. Dezember 2013

Uragano Xaver super Norda Eŭropo (5a / 6a Decembro 2013)

Je la 5a kaj 6a Decembro 2013 (ĵaŭdo kaj vendredo) la uragano Xaver (en Danlando: Bodil; en Svedio: Sven) furiozis super norda Eŭropo kaj do ankaŭ super Ŝlesvig-Holstinio. Post la uragano Christian, kiu je la 28a Oktobro 2013 pasis super Eŭropo, tiu estis la dua kaj eĉ pli forta ŝtormo dum mallonga tempo. Ĝi venis el Skotlando, kie ĝi kaŭzis gravajn damaĝojn.

La ventoforto superis dek du bofortajn gradojn, la rapideco de ventopuŝoj atingis ĉirkaŭ 140 km/h. En partoj de Germanio la publikaj peraŭtobusa kaj pertrajna trafikoj tute nuliĝis, ĝenerale okazis multaj ĝenoj de trafiko. Lernejoj estis fermitaj, la gelernantoj restis hejme.

Sur la insulo Amrum okazis noktaj kurentoĉesoj, tegmentoj damaĝiĝis, kaj okazis diversaj damaĝoj sur konstruaĵoj. Kelkaj bicikloj renversiĝis kaj difektiĝis. Pramoj ne trafikis, kaj kompreneble la poŝto ne funkciis. Nek leteroj nek pakaĵoj estis elportataj.

Pro la longa daŭro de la uragano de pli ol dudek kvar horoj kaj la samtempa saltondego la danĝera situacio estiĝis ne nur pro la ventego, sed ankaŭ pro la alta maro. La haveno de Wittdün parte subakviĝis. Pro ventopuŝoj kaj la glitiga efiko de salakvaj sprucaĵoj homoj povas facile renversiĝi kaj forgliti en la maron. Kelkaj frenezuloj kiel mi tamen aspiris heroecon kaj faris fotojn kaj video-filmojn en la haveno.

Sume la damaĝoj estis ne tro grandaj. La supervendejoj estis malfermitaj ankaŭ vendrede, ĉar ekzistas devigo provizi la loĝantojn. La longjara konstruado de digoj kaj la firmigo de bordoj bonege efikis. Komunumoj kaj fajrobrigadoj estis preparitaj kaj ekipitaj. Multaj homoj - ankaŭ mi - antaŭzorge aĉetis trinkaĵojn, nutraĵojn, ŝargis elektrajn aparatojn (ĉefe smartfonojn kaj kindlojn) kaj veturigis la aŭtomobilon sur sekuran lokon.

Interesa detalo: WhatsApp estis la plej grava informilo inter familianoj, geamikoj kaj gekolegoj en Wittdün. Ĝis profunde en la nokto oni interŝanĝis bildojn kaj mesaĝojn.

Je la sekva tago: Sabate regas paco kaj malalta maro.

Kunmetaĵoj:

antaŭ·zorg·e | bon·eg·e | damaĝ·iĝ·i | dev·ig·o | difekt·iĝ·i | ekip·it·a | el·port·at·a | est·iĝ·i | fajr·o·brigad·o | famili·an·o | ferm·it·a | firm·ig·o | for·glit·i | frenez·ul·o | ge·amik·o·j | ge·koleg·o·j | ge·lern·ant·o·j | German·i·o | glit·ig·a | hero·ec·o | inform·il·o | inter·ŝanĝ·i | kompren·ebl·e | komun·um·o | konstru·ad·o | konstru·aĵ·o | kurent·o·ĉes·o | lern·ej·o | loĝ·ant·o | long·jar·a | mal·ferm·it·a | mal·long·a | nul·iĝ·i | nutr·aĵ·o | per·aŭtobus·a | per·trajn·a | prepar·it·a | rapid·ec·o | renvers·iĝ·i | sal·akv·a | salt·ond·eg·o | sam·temp·a | skot·land·o | spruc·aĵ·o | sub·akv·iĝ·i | super·vend·ej·o | trink·aĵ·o | vent·eg·o | vent·o·fort·o | vent·o·puŝ·o | vetur·ig·i

Prononcu:

Xaver = Ksaver

La uragano Xaver batas la insulon Amrum. Haveno de la pramoj en Wittdün.

Samstag, 2. November 2013

La nova Kindlo: Kindle Paperwhite 2013

Fine de Septembro aperis la nova kindlo kun lumanta ekrano: Kindle Paperwhite 2013 (KPW 2013, nomita ankaŭ Kindle PW2). Kion fari, ĉu aĉeti la novan aparaton aŭ fidi je daŭra uzo de mia ankoraŭ sufiĉe utila kindlo 4?

La kindlo en sia kindlujo


Mi kutime legas en la lito antaŭ ekdormo, kaj uzis malgrandan kroman lampon por lumigi la ekranon. Tiu solvo estis sufiĉe bona kaj komforta, sed … iel nekontentiga. Nun estas aŭtuno, baldaŭ venis vintro, la malhela sezono de la jaro. Tiel mi konstruis motivon por aĉeti la novan kindlon.

Nun mi uzas ĝin kvar semajnojn. Vere, mankas al mi la kvar flankaj klavoj por foliumi antaŭen kaj reen. Estas mirige, kiel facile mi kutimiĝis je tiu speco de foliumado, kiun mi uzis je la kindlo 4. La kindlo »Paperwhite« tamen estiĝis mia preferata legilo. La lumanta ekrano, teknike tute nova speco de lum- kaj tuŝekrano kun tre unutona, senombra lumado, ebligas legadon, kiu estas tute sendependa de la ĉirkaŭa lumo. En hela, dumtaga, suna lumo la aldona elektra lumado ne estas perceptebla (tamen ekzistanta), vespere kaj nokte ĝi radiadas agrable. Oni povas agordi la lumon laŭ personaj preferoj, sed oni ne ŝaltas aŭ malŝaltas ĝin, ĝi estas ĉiam ŝaltita. Plia agrabla eco estas la trafoliumado. Mi glitigas la fingon de malsupre supren, tiam malfermiĝas navigila pleto. Ĝi indikas la aktualan legopozicion. Per movebla cirklosimbolo mi povas trafoliumi la libron en malgranda kromfenestro, tamen tenante la aktualan paĝon. Kompreneble ankaŭ la agordoj kaj eblecoj de mia Kindlo 4 estas plu disponeblaj.

Kunmetaĵoj:

al·don·a | cirkl·o·simbol·o | dispon·ebl·a | dum·tag·a | ebl·ec·o | ebl·ig·i | ek·dorm·o | ekzist·ant·a | est·iĝ·i | foli·um·i | foli·um·ad·o | glit·ig·i | kompren·ebl·e | krom·fenestr·o | kutim·iĝ·i | leg·il·o | lum·ad·o | lum·ant·a | lum·ig·i | mal·ferm·iĝ·i | mal·grand·a | mal·supr·e | mal·ŝalt·i | mir·ig·e | mov·ebl·a | navig·il·a | ne·kontent·ig·a | nom·it·a | percept·ebl·a | leg·o·pozici·o | prefer·at·a | radi·ad·i | sen·depend·a | sen·ombr·a | ŝalt·it·a | ten·ant·e | tra·foli·um·ad·o | tra·foli·um·i | tuŝ·ekran·o | unu·ton·a

Samstag, 19. Oktober 2013

La nordfrisa lingvo

Jam antaŭ du mil jaroj ĉe la bordo de la akvejo, kiun ni nomas »Norda Maro«, loĝis popolo, kiun la romianoj nomis »Frisii« - frisoj. Tiu popolo ekzistas - almenaŭ laŭ la nomo - ĝis hodiaŭ. La nuntempa Frislando ne estas unueca teritorio, sed konsistas el pluraj disaj regionoj, en kiuj oni parolas frisajn dialektojn:
  • la nederlanda provinco Frislando (ĉefurbo: Leeuwarden, frise Ljouwert; en Leeuwarden naskiĝis la germana verkisto kaj socialdemokratia politikisto Johano Strasser) en Nederlando, kiun la germanoj nomas »okcidenta Frislando«,
  • la regiono ĉirkaŭ la komunumo Saterland en la germana partoŝtato Malsupra Saksio, en la cetera »orienta Frislando« oni ne parolas frisan, sed platdiĉan dialekton,
  • la regiono Norda Frislando, kiu estas pli malpli identa al la distrikto »Nordfriesland« de la germana partoŝtato Ŝlesvig-Holstinio.

La nordfrisa lingvo disfalas en pli ol dek dialektoj, el kiuj la plejmulto aŭ formortis aŭ estas formortonta. Sur la insuloj Amrum kaj Föhr la lingvo vivas. La diferencoj de la lokaj (vilaĝaj) dialektoj estas malgrandaj. Sur la insulo Föhr ekzistas du subdialektoj: okcidenta, kiu estas pli simila al la Amruma dialekto, kaj orienta. La plej grava dialekto (fakte la unusole nominda) sur la firma tero estas »Mooring«.

Sur la nordfrisaj marinsuloj (»Halligen«) oni jam ne parolas la frisan, sed la platdiĉan.

La nordfrisa lingvo estas rekonata kiel lingvo de nacia minoritato kaj ricevas ŝtatajn agnoskon kaj subvenciojn. La universitato de Kiel (ĉefurbo de Ŝlesvig-Holstinio) instruas la frisan lingvon, same oni povas lerni ĝin en lernejoj kaj popolaj altlernejoj. Multaj lok- kaj stratonomoj estas en germana kaj nordfrisa lingvoj. 
Dullingvaj surskriboj sur la ŝildoj en la staciodomo de la haveno de Dagebüll en Norda Frislando, de kie trafikas pramoj al la marinsuloj.
Ĉiumatene de la oka ĝis la naŭa horo okazas radioelsendoj sub la nomo »FriiskFunk« kadre »malferma radiofonia kanalo« (iel popola radiofonio). Diversaj institucioj penas konservi kaj progresigi la lingvon, ekzemple »Friesenrat« (nordfrisa konsilantaro), la nordfrisa fako de la universitato de Kiel, la Nordfrisa Instituto en Bredstedt kaj la Andersen-Hus (domo de Andersen) en Niebüll (Bredstedt kaj Niebüll estas urboj en la distrikto Nordfriesland).


Tamen - la nordfrisa lingvo vivas ĉefe pro privataj agado kaj engaĝiĝo kaj ĉiutaga uzado. Institucioj kaj universitatoj solaj ne povas vivteni lingvon.

En nordfrisaj vilaĝoj vi povas eniri vendejon kaj renkonti personojn, kiuj gaje interparolas - kaj vi komprenas nenion. Mi foje veturis sur la insulo Föhr per aŭtobuso de Wyk al Utersum. Tie tri virinoj sidis en la antaŭo de la veturilo kaj vigle babilis kun la veturigisto - nordfrise, kompreneble.

Cetere: Modernaj vortoj eniras la lingvon laŭ sia origina formo. Do, se mankas frisa vorto, oni simple uzas la koncernan germanan.

Vortaroj, gramatikoj kaj lernolibroj apenaŭ ekzistas. La eldonisto Jens Quedens, posteulo de Volkert Martin Quedens, kiu kune kun Paul Köhn fondis en 1890 tion, kio poste estiĝis la urbo Wittdün, proprakoste kaj senprofite eldonas vortaron kaj diversajn belliteraturajn librojn. Gazetoj ne (plu) ekzistas.


(Eltiraĵo el iama nordfrisa gazeto)
Kaj jen tio montras la komplikecon de la situacio. La nordfrisa lingvo estas parolata de ĉirkaŭ dek mil homoj (tio estas eble tri mil familioj), sed ili parolas ne »nordfrisan lingvon«, sed iun el la diversaj dialektoj. Oni povas verki lernolibrojn aŭ vortarojn - sed en kiu dialekto, je kiu prezo? La Amruma dialekto havas fortan subtenanton en la persono de Jens Quedens, sed laŭ nombro de la parolantoj la firmteraj dialektoj (ĉefe »Mooring«) estas plej grandaj. Ne ekzistas iu tendenco krei komunan lingvan bazon, unuecan aŭ norman nordfrisan lingvon. Homoj, kiuj science okupiĝas pri la lingvo, ofte estas nefrisoj: angloj, nederlandanoj, germanoj. Ŝtataj subvencioj kaj universitata instruado ne generas per si mem norman lingvon, sed norma lingvo estas kondiĉo por literatura verkado, presado de gazetoj kaj nombro da legantoj, kiu ebligas (preskaŭ) sensubvencian eldonadon. Same inter dek mil parolantoj vi nur malfacile povas trovi homojn, kiuj kapablas verki aŭ traduki.

Ligiloj:

Kunmetaĵoj:
ag·ad·o | akv·ej·o | alt·lern·ej·o | bel·literatur·o | ĉef·urb·o | ĉiu·maten·e | ĉiu·tag·a | dis·fal·i | ebl·ig·i | el·don·ad·o | el·don·ist·o | engaĝ·iĝ·o | en·ir·i | est·iĝ·i | firm·ter·a | Fris·land·o | for·mort·i | for·mort·ont·a | instru·ad·o | inter·parol·i | komplik·ec·o | kompren·ebl·e | komun·um·o | konsil·ant·ar·o | leg·ant·o | lern·ej·o | lern·o·libr·o | lok·nom·o | mal·facil·e | mal·ferm·a | mal·grand·a | mal·pli | mal·supr·a | mar·insul·o | nask·iĝ·i | nederland·an·o | ne·fris·o | nom·ind·a | nord·fris·a | nun·temp·a | okup·iĝ·i | parol·ant·o | parol·at·a | part·o·ŝtat·o | plej·mult·o | politik·ist·o | post·e·ul·o | progres·ig·i | pres·ad·o | propr·a·kost·e | radio·el·send·o | re·kon·at·a | rom·i·an·o | Saks·i·o | sen·profit·e | sen·subvenci·a | social·demokrati·a | strat·o·nom·o | sub·dialekt·o | sub·ten·ant·o | unu·ec·a | unu·sol·e | vend·ej·o | verk·ad·o | verk·ist·o | vetur·ig·ist·o | vetur·il·o | vir·in·o | viv·ten·i | vort·ar·o

Dienstag, 24. September 2013

Mortis Marcel Reich-Ranicki

Je la dek-oka de Septembro 2013 mortis Marcel Reich-Ranicki.

Marcel Reich-Ranicki estis unu el la plej brilaj personecoj de la literatura vivo en Germanio post la dua mondmilito. Lia konateco devenas ne de belliteraturaj verkoj, sed de lia agado kiel literatura kritikisto ĉe gravaj germanaj gazetoj kaj la germana televido.

Mi persone konas lin nur el la televido, kie li gvidis la serion de priliteraturaj sendaĵoj Das Literarische Quartett de la dua germana televido (ZDF). Li estis forta personeco, kaj jes, li ŝatis aliajn fortajn personecojn apud si, kontraŭ kiuj li povis froti sin, interŝanĝi argumentojn kaj grumbli. Laŭ mia vidpunkto li ofte malpravis, sed li sciis prezenti sian malpravon plej ĉarme.

Lin distingis la kapablo, ke li povis disigi la literaturan valoron disde persona ideologio. Ekzemple li tre ŝatis Knut Hamsun kiel verkiston, tamen klarigante, ke li malakceptas ties »sango-kaj-grundo«-ideojn.

Marcel Reich-Ranicki estis homo de la unua jarkvindeko de la 20a jarcento. Lia vivresumo, sed ankaŭ liaj laboroj kaj mondkonceptoj spegulas la (depende de respektiva persona percepto) rompitecon aŭ komplikecon de la okazaĵoj post la unua mondmilito, la leviĝon de la grandaj eŭropaj diktatorecoj kaj la jen sencelan, jen rezisteman agadon de unuopaj personoj kaj persongrupoj.

MRR naskiĝis sub la nomo Marceli Reich je la dua junio 1920 en la pola urbo Włocławek. La patro estis judo, la patrino germanino, la familio posedis fabrikon. Ekde 1929 li vivis en Berlin, kie li pasigis la abiturientan ekzamenon en 1938. En oktobro de la jaro oni ekzilis lin al Pollando. Nur en Varsovio li lernis la polan lingvon. Fine de novembro 1940 li estis devigita loĝi en la Varsovia geto, kie li laboris kiel tradukisto kaj verkis recenzojn pri teatraĵoj. Kune kun sia edzino li forsavis sin de la deportado kaj vivis kaŝite.

Post la milito MRR laboris por la pola sekreta polico, poste kiel vic-konsulo en Londono. En 1948 li poligis sian nomon per aldono de »Ranicki«.

Komence de 1950 okazis »purigoj« en la socialismaj landoj, la sekreta servo kaj la ministerio pri eksteraj aferoj eksigis lin, li estis ĵetata en malliberejon. Post tiu tempo li eklaboris en pola eldonejo en Varsovio. Jam en 1951 li komencis vivon kiel sendependa verkisto, kiu finiĝis per malpermeso de publikigado komence de 1953.

Post aliaj vivostacio li restis en Germanio ekde 1958 kaj laboris kiel literatura kritikisto ĉe la Frankfurter Allgemeine Zeitung (Frankfurta Ĝenerala Gazeto, FAZ), post tio ĉe la Hamburga revuo Die Zeit (La tempo).

De 1988 ĝis 2001 li gvidis la sendaĵon Das Literarische Quartett (la literatura kvaropo) de la dua germana televido (ZDF).

Li estis profesoro ĉe diversaj universitatoj kaj ricevis multajn distingaĵojn.

(Vivresumo laŭ la germana vikipedio)

Samstag, 3. August 2013

Mia nova smartfono: Vindozfono 8 anstataŭ androido

Post dek ok monatoj mi devis havigi al mi novan smartfonon. Mia ĝisnuna Huawei ne plu estis uzebla. La kaŭzoj:
  • La sendrata komputilreta konekto estas tro malforta.
  • La fiksado de la satelitoj de la tuttera pozicitrova sistemo (GPS) daŭras longe kaj tute ne funkcias sub malfacilaj kondiĉoj en urbo.
  • La manko de mem-enfokusiga kamerao pruviĝis grava por la legado de strikodoj kaj QR-kodoj.

Ankaŭ la androida mastruma sistemo de Google montris malfortaĵojn. Mia smartfono havis la version 2.3, kio estas sufiĉe aktuala fine de 2011. Nun, meze de 2013, la versioj 4.x estas aktualaj. Guglo alŝutis diversajn kompletigojn kaj aktualigojn al mia aparato, kiuj foruzis grandan parton de la interna memorilo. Mi devis viŝi plurajn el miaj aplikaĵetoj, tamen la smartfono agas kaj reagas tre malrapide.

Do mi devis anstataŭigi la smartfonon. Mia favorataĵoj: Samsung Galaxy SIII, Sony Xperia J (ambaŭ funkcias per androido 4), Nokia Lumia 520. Mi decidiĝis por Lumia 520, kiu estas la plej malmultekosta el la tri. La decidon por la vindozfona aparato subtenis mia nova komputilo, kiu laboras per Vindozo 8. Do mi konis la »vivantajn kahelojn« de Microsoft kaj ties uzadon.

 (porgazetara foto de Nokia)


Post kvar semajnoj mi estas kontenta pro mia decido. Male al androido vindozfono ne permesas enrigardon en ĉiujn partojn, dosierujojn kaj dosierojn. Ĝi estas pli fermita ol androido, kie oni povas adapti, modifi kaj ŝanĝi preskaŭ ĉion ajn. Ligante la komputilon al la smartfono, mi atingas ĝuste kaj nur la dosierujojn de la mikro-sd-karto. Neniu manipulado estas ebla. Evidente la mastruma sistemo kaj / aŭ la aplikaĵetoj mem zorgas ekzemple pri la viŝado de portempaj dosieroj. La kvalito de la enkorpigita retumilo, la programoj kaj mapoj de la tuttera pozicitrova sistemo, la kamerao kaj kelkaj aliaj partoj kaj aplikaĵetoj bone plenumas siajn taskojn. 
Por esti sincera mi devas diri, ke la androida smartfono Sony Xperia J, kiun posedas mia filino, estas same bona kiel mia Lumia. La reagoj je tuŝoj, la rapideco, per kiu startas aplikaĵetoj, la telefono (jes, oni povas telefoni per tiuj aparatoj) kaj la aliaj instalaĵoj estas pli malpli egalaj al mia smartfono.

Kunmetaĵoj:
aktual·ig·o | al·ŝut·i | anstataŭ·ig·i | aplik·aĵ·et·o | decid·iĝ·i | dosier·uj·o | en·fokus·ig·a | en·korp·ig·it·a | en·rigard·o | favor·at·aĵ·o | ferm·it·a | fiks·ad·o | fil·in·o | for·uz·i | ĝis·nun·a | hav·ig·i | instal·aĵ·o | komplet·ig·o | komput·il·o | komput·il·ret·a | leg·ad·o | lig·ant·e | mal·facil·a | mal·fort·a | mal·fort·aĵ·o | mal·mult·e·kost·a | mal·pli | mal·rapid·a | manipul·ad·o | mastr·um·a | memor·il·o | plen·um·i | por·gazet·ar·a | por·temp·a | pozici·trov·a | pruv·iĝ·i | rapid·ec·o | re·ag·o | ret·um·il·o | sen·drat·a | stri·kod·o | sub·ten·i | tut·ter·a | uz·ad·o | viŝ·ad·o | viv·ant·a

Samstag, 30. März 2013

Dezerta veturilo: La »Wüstenschiff«

La »Wüstenschiff« (dezerta ŝipo) estis projekto de la germana inĝeniero Johann Christoph Bischoff el Kiel. Ĝi ne estis besto nek ŝipo, sed granda aŭtomobilo.

Kiam mi vidis la veturilon en libro, mi tuj ŝatis ĝin. Kiel junulo mi legis multajn scienc-fikciajn rakontojn. La mondo de la estonteco estis mia ŝatokupo kaj vekis en mi la intereson pri inĝeniera tekniko. La raporto pri la »Wüstenschiff« rememoris min pri tiuj junulaj revoj.

La aŭtomobilego aŭ eble hotela aŭtobusego havis longon de sesdek metroj, alton de dek ok metroj kaj kvar etaĝojn. Ĝi moviĝis sur grandegaj, senpneŭmatikaj radoj el fero kun diametro de dek kvin metroj kaj larĝo de du metroj kaj duona. Ĝi povis venki plej malfacilajn terenojn. Simile al ŝipo sur maro, ĝi transportis tricent pasaĝerojn tra dezerta, senhomaj regionoj kiel dezertoj, havante kun si akvon, nutraĵojn kaj funkciigajn rimedojn. La pasaĝeroj ĝuis ĉian lukson.
La »Wüstenschiff«-aŭtomobilego renkontas beduenojn.
La retejo »http://kamelopedia.mormo.org/index.php/Wüstenschiff« asertas, ke ĝi sinkis en sablon je la unuataga veturo. Mi ne kredas tion, ĉar ne ekzistas iu pruvo, ke la aŭtomobilego estis pli ol projekto kaj impresaj bildoj. Neniu vere konstruis aŭ eĉ veturigis ĝin.

La skanaĵojn mi faris el la volumo 34/1913 de la libroserio »Das Neue Universum«.


Kunmetaĵoj:
aŭtobus·eg·o | aŭtomobil·eg·o | est·ont·ec·o | funkci·ig·a | grand·eg·a | jun·ul·o | lig·il·o | libr·o·seri·o | mal·facil·a | mov·iĝ·i | nutr·aĵ·o | re·memor·i | ret·ej·o | sen·hom·a | sen·pneŭmatik·a | skan·aĵ·o | ŝat·okup·o | trans·port·i | unu·a·tag·a | vetur·ig·i | vetur·il·o

Samstag, 16. März 2013

La releviĝo de la legado


Antaŭ preskaŭ 20 jaroj mi estis en malsanulejo dum pluraj semajnoj, la semajnoj adiciiĝis al monatoj. Tio estis la tempo, kiam mi ĝojis, ke mi havis kompleton da »Sherlock Holmes«-libroj kaj milpaĝan eldonon de »La mastro de la ringoj« (la dika ruĝa libro sur la bildo). Estis kelkaj kilogramoj da libroj, kiujn mi portis unue al malsanulejo kaj poste reen hejmen. 

Antaŭ eble unu jaro unu el miaj amikoj antaŭvidis kelksemajnan restadon en malsanulejo. Lia edzino petis min, ke mi konsilu al ŝi aĉeti elektronikan legilon. Jes, mia amiko ne plu devis porti kilogramon da libroj. Ĉar mi kolektas e-librojn ekde ĉirkaŭ dek jaroj, mi povis ŝuti grandan nombron da libroj al la nova legilo.

Sekva sceno. Veturante per pramo de la ĉeftero al nia insulo, mia filino renkontis negociston, kiun ni ambaŭ konas. Li legis per sia iPad. Ŝi rakontis tion al mi, kaj poste mi interparolis kun li. Ne, li ne bezonis miajn librojn, ĉar lia librostoko jam estis pli granda ol mia. Alifoje kolego de mia edzino demandis min pri libroj, ĉar li aĉetis pletkomputilon kiel kristnaskan donacon por sia edzino. 

Ekde kvar semajnoj mi posedas kindlon kaj mi devas konfesi, ke neniam antaŭe mi legis tiom multe. Blogo ĉiumatene informas min pri senpagaj ofertoj de Amazon, krom tio mi vizitas la retejon www.beam-ebooks.de por elŝuti librojn de nekonataj aŭtoroj. Ofte mi digestas nur unu aŭ du paĝojn kaj tiam konstatas, ke la stilo aŭ la aŭtoraj kapabloj ne kontentigas min. Tamen mi volonte uzas tiun eblecon konatiĝi kun novaj aŭtoroj.

Do la diskutoj, kiuj ekde jaroj okazas almenaŭ en la germana gazetaro, ĉu la komputiloj neniigas la legadon, kaj ĉu elektronikaj legiloj kaj sonlibroj ekstermas paperajn librojn, fine estas sensencaj kaj senfundamentaj. Mi konstatas la malon. Oni parolas ne nur pri elektronikaj libroj kaj legiloj, ne, la homoj parolas ankaŭ pri libroj kaj legado entute. Estas ne nur la legantoj de e-libroj, sed ankaŭ la legantoj de paperaj libroj, kiuj partoprenas diskutadojn kaj malkaŝas siajn favoratajn aŭtorojn. La elektroniko efikis releviĝon kaj regraviĝon de la legado. La homoj volas legi, kaj ili volas librojn. Egale, ĉu paperajn aŭ elektronikajn. 

Kunmetaĵo:
adici·iĝ·i | ali·kaz·e | antaŭ·e | antaŭ·vid·i | ĉef·ter·o | ĉiu·maten·e | diskut·ad·o | ebl·ec·o | edz·in·o | ek·de | el·don·o | el·ŝut·i | en·tut·e | favor·at·a | fi·babil·ad·o | fil·in·o | gazet·ar·o | hejm·e·n | inter·parol·i | kelk·semajn·a | kilo·gram·o | komput·il·o | kon·at·iĝ·i | kontent·ig·i | krist·nask·o | mal·kaŝ·i | mal·san·ul·ej·o | mil·paĝ·a | negoc·ist·o | ne·kon·at·a | neni·ig·i | leg·ad·o | leg·ant·o | leg·il·o | libr·o·stok·o | plet·komput·il·o | post·e | pruv·it·a | re·e·n | re·grav·iĝ·o | re·lev·iĝ·o | rest·ad·o | ret·ej·o | sen·fundament·a | sen·pag·a | sen·senc·a | son·libr·o | unu·e | vetur·ant·e

Samstag, 2. März 2013

Renovigado kaj rekonstruado

Antaŭ unu jaro mi jam verkis blogeron pri tiu vidindaĵo de la insulo. La amikoj de la muelilo intertempe kolektis monon por komenci la renovigon. En Septembro 2012 oni demetis la muelil-ĉapon. Nun konstruaĵo havas iom malgajan aspekton.

La ĉapo sen aloj kuŝas apud la muelilo. 

Sed la somero venos, kaj mi esperas, ke tiam la muelilo denove povos akcepti gastojn.

En la lastaj semajnoj de aŭtuno, en vintro kaj en la unuaj semajnoj de printempo ankaŭ aliloke okazas renovigaj kaj rekonstruaj laboroj. Tegmentoj ricevas novajn tegaĵojn kaj varmizolaĵon. Boatoj kaj jaĥtoj estas nove farbitaj. 

Multaj homoj venas al Amrum por ĝui la proksimecon de la naturo. La marbordo , vojoj inter la dunoj kaj arbaretoj logas la vizitantojn. Sur la okidenta flanko de la insulo pasas tabula vojo inter la dunoj de la urbeto Wittdün preter dolĉakva "Wriakhörn"-lago ĝis tendarejo. 
De la lago deiras flanka vojo al bonfartigejo kaj subtegmenta banejo.
La lignaj tabuloj estis en malbona stato, tial oni forigis la ruiniĝontan vojon.
La novaj tabuloj jam atendas.

Kunmetaĵoj
ali·lok·e | arb·ar·et·o | ban·ej·o | blog·er·o | bon·fart·ig·ej·o | de·ir·i | de·met·i | de·nov·e | dolĉ·akv·a | farb·it·a | for·ig·i | inter·temp·e | konstru·aĵ·o | mal·bon·a | mal·gaj·a | mar·bord·o | muel·il·o | proksim·ec·o | re·konstru·o | re·nov·ig·o | ruin··ont·a | sub·tegment·a | teg··o | tend·ar·ej·o | urb·et·o | varm·izol··o | vid·ind·aĵ·o | vizit·ant·o


Montag, 11. Februar 2013

Mi aĉetis kindlon (Amazon Kindle)

Elektronikajn librojn mi legas jam ekde pli ol dek jaroj. Komence mi uzis komputileton »HP 200LX«, kiu vidigis teksto-dosierojn. Poste mi posedis ciferecan asistilon »Palm IIIc«, kiu havis koloran ekranon de 160x160 punktoj. Sur tiu komputileto mi uzis mobipoketajn programon kaj dosierojn. La mobipoketa dosierformo akompanis min sur la postaj komputiletoj »Palm Treo 650« kaj »Fujitsu-Siemens Pocket Loox C550«.

Mi mem faris elektronikajn librojn, skanis kaj tajpis tekstojn, korektis ilin, verkis programeton por krei laŭregulajn teksto-fontojn, kiujn mi kompilis per Mobipocket Creator al mobipoketaj libroj. Tiujn mi ŝangis per la konata helpoprogramo »calibre« al epub-a formo.
 
Nur fine de 2011 ni aĉetis androidajn smartfonojn »Huawei IDEOS X3« por la tuta familio. Tiam mi mem ekuzis elektronikajn libron de la dosierformo »epub«, kiu estas alternativo al la mobipoketa dosierformo.

Intertempe la firmao Mobipocket estis aĉetita de Amazon, kaj Amazon pluevoluigis sian novan dosierformaton. Ĝi inventis kaj vendadis sian propran aparaton por legi elektronikajn librojn, kaj tiu nomiĝis »Kindle« (kindlo).
Vido al teksto

La kindlo ne interesis min. Krom smartfono mi havas pletkomputilon, kaj per ambaŭ aparatoj mi povas legi e-librojn en ambaŭ (mobipoketa, epub-a) dosierformoj. La simpla kindlo ricevis fratojn, kiuj havas papere blankan ekranon (Kindle Paperwhite) aŭ promociiĝis al pletkomputilo (Kindle Fire).

Subite Amazon ofertis sian plej simplan kaj malmultekostan legilon je reduktita prezo. Dum dudek kvar horoj ĝi kostis »nur« 59 eŭrojn. Mi ne povis rezisti.
Vido al titolbildo
Nun do mi havas ĝin, kaj mi devis konfesi, ke la unuaj impresoj estas tre bonaj. La kindlo estas malpeza. Ĝi ne havas tuŝekranon, sed estas regata per butonoj. Tiu kindlo jam estas nov-generacia, ĝi havas pli bonan enkorpigitan programon. La sescola ekrano estas pli bone legebla, ĉar la fono estas pli hela, kaj la foliumado okazas tre rapide. Tio estis mia plej granda timo, ĉar antaŭ kelka tempo unu el miaj amikoj havis legilon de alia firmao, kiu foliumis tre malrapide.
Pligrandigita vido al la ekrano
Ĝi utiligas elektronikan inkon, kiu forkonsumas elektron nur dum foliumado. Tial ŝargo de pilo sufiĉas por tuta monato da uzo, eble eĉ pli. Tekstoj estas bone legeblaj, kaj la okuloj ne laciĝas tro rapide. Kompreneble oni povas aranĝi la altecon de la literoj kaj la interspacon de la linioj.

La aparato estas konektebla al interreto per sendrata loka reto. USB-konektilo servas por ŝargi la pilon kaj konekti la legilon al komputilo por transŝuti dosierojn.
 
Estas konate, ke oni devas esti kliento de Amazon, volante serioze uzi la legilon.
 
Amazon aŭtomate sendas aĉetitajn elektronikajn librojn al miaj legiloj kaj legoprogramoj de komputiloj kaj smartfonoj. Samtempe la libroj restas parto de mia persona libraro ĉe Amazon, de kie mi povas ĉiam denove elŝuti ilin. Ĉiu kindlo (kaj ankaŭ miaj kindlo-programoj sur komputiloj) havas retmesaĝan adreson. Ĉiu elektronika libro sendita al tiu adreso estas transsendata de Amazon al mia koncerna aparato, kaj - se necese - Amazon eĉ konvertas la tekston al sia dosierformo.

Kunmetaĵoj:

aĉet·it·a | alt·ec·o | asist·il·o | cifer·ec·a | de·nov·e | dosier·form·o | ek·de | ek·uz·i | el·ŝut·i | en·korp·ig·it·a | foli·um·i | foli·um·ad·o | for·konsum·i | help·o·program·o | inter·ret·o | inter·spac·o | inter·temp·e | kompren·ebl·e | komput·il·o | komput·il·et·o | kon·at·a | konekt·ebl·a | konekt·il·o | lac·iĝ·i | laŭ·regul·a | leg·ebl·a | leg·il·o | leg·o·program·o | libr·ar·o | mal·mult·e·kost·a | mal·pez·a | mal·rapid·e | nom·iĝ·i | plet·komput·il·o | plu·evolu·ig·i | program·et·o | promoci·iĝ·i | redukt·it·a | reg·at·a | ret·mesaĝ·o | sam·temp·e | send·it·a | sen·drat·a | ses·col·a | tekst·o·dosier·o | trans·send·at·a | trans·ŝut·i | tuŝ·ekran·o | util·ig·i | vend·ad·i | vid·ig·i | vol·ant·e

Samstag, 26. Januar 2013

Vindozo 8 (Windows 8)

Post preskaŭ dek jaroj mia ĉefe uzita komputilo pli kaj pli malhelpis ol helpis en mia ĉiutaga laboro. Tial nova »elektrobesto« estis urĝe bezonata, kaj ĝi devis havi USB3-konektilon kaj Vindozon 8 kiel operacian sistemon. Mi estis tre scivola pri la nova Vindozo, ĉar la opinioj, kiujn mi trovis en interreto, estas tre diversaj.


Do mi aĉetis novan komputilon ĉe la longa sudamerika rivero (Amazono). Antaŭ ol mi skribos pri Vindozo, mi devas konfesi, ke ĉi tiu klapkomputilo de la firmao Lenovo havas la plej bonan klavaron, kiun mi iam uzis. 


Jes, Vindozo 8 estas salto en la evoluo de la operaciaj sistemoj de Microsoft. La aparato ŝargas la sistemon dum eble tridek sekundoj, kaj malŝargas dum eble dek sekundoj. Ankaŭ la unua pretigo de la sistemo okazas dum malmultaj minutoj. Se oni havas konton ĉe Microsoft (retmesaĝan konton ĉe Outlook, Hotmail aŭ Live aŭ Xbox-konton), povas ligi la komputilon al tiu konto. Tiam la sistemo zorgas, ke tiu kaj ĉiu alia komputilo ligita al la konto havas la saman uzanto-fasadon.


La plej grava kaj granda diferenco kompare al la antaŭaj sistemoj estas la kahela fasado, kiu anstataŭas la ĝisnunan menuon vidigeblan per la startig-butono. Vere temas pri simpla anstaŭo: Kaheloj anstataŭ menuo. Por atingi la kahelojn, oni movas la ekran-montrilon en la maldekstran malsupran angulon. Tie aperas simbole la kahela panelo. Oni klakas sur ĝi, kaj la kahelaro malfermiĝas. La kaheloj estas vivaj, do povas enhavi informojn, kiu estas laŭokaze aktualigataj. Tiel la sistemo montras nove alvenintajn retmesaĝojn, la veteron, borso-kurzojn, novaĵojn kaj tiel plu. Klakante sur kahelo, oni startigas la koncernan programon. Ĉu tio rememorigas vin pri simila fasado? Jes, la aplikaĵetaj simboloj de smartfonoj kaj pletkomputiloj funkcias tute simile. Tio estas la celo de Vindozo 8: Egaligi la regadon de persona komputilo unuflanke kaj personaj ciferecaj asistiloj aliflanke. Mi konfesas, ke la nova kahela fasado plaĉas al mi. La tuta sistemo estas tre facile kaj tujkomprene regebla, speciale, se oni jam uzis smartfonon. 


Movu la ekran-montrilon en la maldekstran supran angulon: Tie simbole aperas la laste uzita programo, sub ĝi aliaj kurantaj programoj. Klaku per la dekstra musbutono: Per la nova menuo vi haltigos kaj fermos tiun programon. Do la dekstra musbutono daŭre havas la kutiman celon: Krei submenuon por la regado de enhav-dependaj funkcioj. Per ĝi vi atingas - ekzemple - la panelon de »ĉiuj aplikaĵoj«, kie vi elektas, kiuj aplikaĵaj simboloj aperas sur la viv-kahela panelo. 
(La klasika fasado dekstre kun amuleta panelo)


La dua diferenco estas la »amuleta panelo«. Tiun vi vidigas, movante la ekran-montrilon en la dekstran supran angulon. La amuletoj sur la travidebla panelo indikas ĝeneralajn funkciojn: serĉado, agordoj, kunhavigado. El la »agordoj« vi malŝargas la sistemon kaj malŝaltas la komputilon.

Do la komputilaj regado kaj la fasado estas similaj al tiu de smartfonoj, kaj samtempe estiĝis pli facilaj. El tiu vidpunkto la inĝenieroj de Microsoft sukcesis unuecigi la regadoj de la du mondoj.