Montag, 28. Mai 2012

Pentekosto sur Amrum


La turisma sezono komenciĝas je pasko, kaj la unua kulmino estas pentekosto.

Mukoviskozeco estas unu el la malsanoj, kiuj suferigas multajn homojn, kaj fine signifas kruelan morton. La faka malsanulejo »Satteldüne« sur Amrum specialiĝis pri tiu malsano kaj plifaciligas la sorton de la malsanuloj. Antaŭ du jardekoj multaj mukoviskozuloj mortis antaŭ la dudeka vivojaro.

La ĉiujara kurado atentigas pri tiu agado. Je la pentekosta sabato okazas la Kuro je Mukoviskozeco en 2012 je la naŭa fojo kaj kun ĉirkaŭ kvarcent kvindek kurantoj.

La kuro estas kaj sporta kaj popola festo. Apud la malsanulejo stariĝis tendoj kaj budoj por la korpa bonfarto, kiu estiĝas el manĝado kaj trinkado: biero, rostita kolbaso kaj krespoj. Ne mankas scenejo de muzikistoj.

Vilao Helgoland

La historia vilao Helgoland estas konstruita sur Amrum fine de la deknaŭa jarcento de ŝipestro Paul Jansen Köhn, kiu vivis sur la insulo Helgoland. Ĝi estas unu el la lastaj vilaoj el la tempo, kiam oni fondis la lokon Wittdün. Pri ŝipestro Köhn hodiaŭ memorigas la strato »Köhns Übergang« (transirejo de Köhn). Dum kelkaj jaroj neniu loĝis en ĝi, kaj la konstruaĵo ekruiniĝis. En 2011/2012 oni renovigis ĝin, kaj nun la vilao akceptas siajn unuajn gastojn.


Kunmetaĵoj:
ag·ad·o | atent·ig·i | bon·fart·o | ĉiu·jar·a | dek·naŭ | du·dek | ek·ruin·iĝ·i | est·iĝ·i | jar·cent·o | jar·dek·o | komenc·iĝ·i | konstru·aĵ·o | konstru·it·e | kur·ad·o | kur·ant·e | kvar·cent | kvin·dek | mal·san·o | mal·san·ul·o | mal·san·ul·ej·o | manĝ·ad·o | memor·ig·i | muko·viskoz·ec·o | muko·viskoz·ul·o | muzik·ist·o | pli·facil·ig·i | re·nov·ig·i | rost·it·e | scen·ej·o | special·iĝ·i | star·iĝ·i | sufer·ig·i | ŝip·estr·o | trink·ad·o | viv·o·jar·o 

Montag, 21. Mai 2012

Kuko kun ĉerizoj


Komence de mia blogado je la 27a Februaro 2012 mi skribis artikolon pri la bakado de kuko kun ŝtrejzeloj. Tian kukon de feĉa pasto bakita sur bakpleto oni povas diversmaniere ŝanĝi.

La fruktoj

Ĝi estas taŭga bazo por kuko kun fruktoj laŭ la sezono: prunoj, ĉerizoj, grosoj. Mi preferas kukon kun ĉerizoj aŭ kun grosoj. Kiu ne havas ĝardenon kaj ne povas aĉeti freŝajn fruktojn, tiu povas facile aĉeti glason da konservitaj fruktoj. Por tuta lada pleto oni bezonas ĝis unu kilogramo da fruktoj. Kiam mi uzas konservitajn fruktojn, tiam mi komence deverŝas la fruktoakvon (ĝi estas bongusta kaj sana trinkaĵo, miksu ĝin kun karbonacida akvo!) kaj sekigas la ĉerizojn aŭ grosojn per papertukoj.

Fari baraĵon inter pasto kaj fruktoj

Mi devas malhelpi, ke la suko de la fruktoj kaĉigas la paston. Tion mi povas fari per preparaĵo de kazeo, sed pli facila kaj moderna metodo estas la uzo de »bakebla pudinga (amela) kremo« aĉetebla en ĉiovendejo. 

Sed ni iru paŝon post paŝo.

Prepari kukon kun fruktoj kaj ŝtrejzeloj

Mi preparas paston kaj ŝtrejzelojn laŭ la konata preskribo. Do ni estas je la punkto, kiam la pasto iomete ripozas, dormas kaj ŝvelas en la bakujo. Mi prenas ĝin el la bakujo kaj - haltu! - ne ŝmiras lakton sur ĝin.

Per elektra miksilo mi turnadas preparaĵon de kvaronlitro da lakto kaj la krem-amelo dum unu minuto. Estiĝas jam bongusta kremo. Ĝin mi dissternas maldike per truleto sur la pasto kaj post tio surmetas la ĉerizojn aŭ grosojn, kaj sur tiujn la ŝtrejzelojn.

Baki la kukon

Mi daŭrigas laŭ la konata priskribo: La kuko estas metata en la bakujon, kie ĝi finpretiĝas per 15-minuta bakado je 175 gradoj. Post tiu kvaronhoro malŝaltu la fornon, sed ne malfermu la klapon de la bakujo! Post pliaj 15-20 minutoj mi liberigas la pleton el la bakujo. Mmh, bongusta!

Jen la kuko:

Kunmetaĵoj:
aĉet·ebl·a | bak·ad·o | bak·ebl·a | bak·it·e | bak·plet·o | bak·uj·o | bar·aĵ·o | blog·ad·o | bon·gust·a | ĉio·vend·ej·o | daŭr·ig·i | de·verŝ·i | dis·stern·i | divers·manier·e | est·iĝ·i | fin·pret·iĝ·i | frukt·o·akv·o | kaĉ·ig·i | karbon·acid·a | kon·at·a | konserv·it·e | kvar·on·hor·o | kvar·on·litr·o | liber·ig·i | mal·dik·e | mal·ferm·i | mal·help·i | mal·ŝalt·i | met·at·a | miks·il·o | paper·tuk·o | pli·a | prepar·aĵ·o | pri·skrib·o | sek·ig·i | sur·met·i | trink·aĵ·o | trul·et·o | turn·ad·i

Montag, 14. Mai 2012

La fajrobrigado de Wittdün


Estis la nokto al ĵaŭdo, la deka je Majo. Duondormante mi aŭdis la bruetadon de ŝarĝaŭtomobiloj. »Ho jes«, mi pensis, »oni forveturigas la rubon. Do estas inter la sesa kaj la sesa kaj tridek. Mi ne devas ellitiĝi.«
Tiam mi rimarkis, ke mia edzino havis alian ideon, ĉar ŝi leviĝis, iris en kuirejon, Reveninte al mi, ŝi diris: »Ekstere staras aŭtomobiloj de la fajrobrigado. En dua apuda domo estiĝis fajro.« Ne, ne estis je la sesa.
Estis nur je la kvara, la bruetado devenis de la fajrobrigadaj aŭtoj, kaj la hela lumo estis la blua palpebrumado de iliaj signallampoj.


La »moderna tempo«, se oni rajtas diri tion, atingis nian vilaĝon. En tiu nokto brulis du domoj, do hotelo kaj fiŝvendejo. Du fajroj estiĝantaj en intertempo de ĉirkaŭ du aŭ tri horoj kutime ne estas hazardo, intenca bruligo estas konjektebla. Bonŝance la fajrobrigado rapide alvenis, estingis la fajron kaj portis endanĝeriĝintajn personojn el la domoj.

Tiu okazaĵo estas inda kaŭzo raporti pri la fajrobrigado de Wittdün, kiu festas sian centjaran jubileon en ĉi tiu jaro 2012.

Amrum estis ĝis la komenco de la 20a jarcento insulo de maristoj. Ankaŭ sur la firma grundo la ŝipestroj havis la komandon kaj gvidis la insulan vivon. Tiel la fondiĝo de la fajrobrigado de Amrum en 1887 okazis laŭ instigo de ŝipestro.

En 1889 kapitano Volkert Quedens fondis la dependaĵo (kolonio) Wittdün (»Blanka Duno«) sur la ĝis tiam neloĝata suda pinto de la insulo. Estiĝis marbanejo kun noblaj, pluretaĝaj hoteloj, pensionoj kaj vendejoj. Ili estis konstruitaj el ligno, kaj tio devigis la homojn konsideri protektadon kontraŭ fajro. La reĝa distriktestro ordonis, ke la fajrobrigada organizo ekde la 1a de Aprilo 1897 sendependiĝas de la fajrobrigada organizo de Westerland-Föhr-Amrum.

Post longa kverelado en 1912 la kolonio Wittdün estiĝis sendependa de la komunumo Amrum, kaj tial refondiĝis la fajrobrigado de Wittdün, kiu festas sian centjariĝon en 2012, kvankam ĝi estas pli aĝa je dekkvin jaroj. Konstruiĝis brulpumpilejo. En 1932 fondiĝis la fajrobrigada orkestreto. Dum la milito inter 1939 kj 1945 ekzistis nur kriz-stata fajrobrigado konsistanta el maljunaj viroj, junuloj kaj virinoj.

En 1981 oni konstruis domon por la novaj fajrobrigadaj aŭtomobiloj per libervolaj mon- kaj labordonacoj. Ĝis hodiaŭ la fajrobrigado estas centro de la urba vivo kaj kunvivado.



Kunmetaĵoj:

al·ven·i | bon·ŝanc·o | bru·et·ad·o | brul·ig·o | brul·pump·ej·o | cent·jar·a | cent·jar·iĝ·o | de·ven·i | dev·ig·i | distrikt·estr·o | du·on·dorm·ant·e | edz·in·o | el·lit·iĝ·i | en·danĝer·iĝ·int·e | est·iĝ·i | est·iĝ·int·e | fajr·o·brigad·o | fiŝ·vend·ej·o | fond·iĝ·o | for·vetur·ig·i | inter·temp·o | jar·cent·o | jun·ul·o | komun·um·o | konjekt·ebl·a | konsist·ant·e | konstru·iĝ·i | konstru·it·e | kun·viv·ad·o | kuir·ej·o | kverel·ad·o | labor·donac·o | lev·iĝ·i | liber·vol·a | mal·jun·a | mar·ban·ej·o | mar·ist·o | mon·donac·o | ne·loĝ·at·e | okaz·aĵ·o | orkestr·et·o | palpebr·um·ad·o | plur·etaĝ·a | protekt·ad·o | re·fond·iĝ·i | re·ven·int·e | sen·de·pend·a | sen·de·pend·iĝ·i | signal·lamp·o | ŝarĝ·aŭtomobil·o | ŝip·estr·o | vend·ej·o | vir·in·o


Montag, 7. Mai 2012

Tajdoj kaj Malaltmaro


La tajdoj estiĝas pro la gravito de la luno, kiu tiras la mason de akvaĵoj al si. Ankaŭ tiun de via ĉeurba lago, sed ties maso estas tro malgranda por formi tajdon. Akvo alfluas, dum ses horoj kaj kelkaj minutoj tajda ondo levas la surfacon de la maro, kaj post kulmino - la altmaro - la akvo forfluas. Tiun forfluon oni nomas malalta tajdo, la tempo, dum kiu la malalta tajdo okazas, estas la malfluso. Fine, kiam la akvo de la maro malaperis kaj la borda grundo plilarĝiĝis, estiĝas malaltmaro. 

La reala alteco de la maro dependas ne nur de la tajdo, sed same de aliaj faktoroj kiel ekzemple la vento. Ĉi tie ĉe la bordo de la Norda Maro vento el oriento kaŭzas malaltiĝon de la akvo. La samtempeco de malaltmaro kaj orienta vento povas okazigi gravajn malhelpojn de la trafikado de la pramoj, kiuj transportas homojn kaj varojn inter insuloj kaj ĉeflando.

Tio estas foto de malaltmaro en la haveno de Wittdün.

  

Mi jam raportis pri la nova albordiĝa ponto en la jaĥta haveno. La sekva bildo vidigas la diferencon inter la malnova ponto (dekste en la bildo) kaj la nova. La nova, naĝanta ponto altiĝas kaj malaltigas laŭ la tajdo. Ponto kaj ŝipo ĉiam troviĝas je la sama nivelo. Male la malnova, firma ponto staras proksimume unu metron super la ŝipo.



  

Kunmetaĵoj:

akv··o | al·bord··a | al·flu·i | alt·ec·o | alt··i | alt·mar·o | ĉef·land·o | ĉe·urb·a | de·pend·i | est··i | for·flu·i | mal·alt·a | mal·alt··o | mal·alt·mar·o | mal·flus·o | mal·grand·a | mal·help·o | mal·nov·a | naĝ·ant·a | okaz·ig·i | proksim·um·e | sam·temp·ec·o | trafik·ad·| trans·port·i | trov··i | vid·ig·i